Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика

The Etymological Nest *ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) *ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root *ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root *ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations *bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; *berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; *bьrati *berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk (*) and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN *ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN *ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem *bermę, and partly with *berdja; (2) a new meaning ‘take’ (*bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN *ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (*bьrati), inherent in EN *ber-, determined the synonymy of this root group with the EN *em- (*jęti, *jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne *ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego *ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń *ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: *ber- // *bor- // *bьr- // *bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem *ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon *bherəmņ // *bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji *bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; *berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; *bьrati *berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką (*) i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego *ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego *ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem *bermę i częściowo *berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (*bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda *ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (*bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem *ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem *em- (*jęti, *jьmati ‘brać’). Ausführliche Beschreibung

Gespeichert in:

Autor*in:	Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva] [verfasserIn]

Format:	E-Artikel
Sprache:	bel ; Englisch ; Polnisch ; Russisch ; Ukrainisch

Erschienen:	2021

Schlagwörter:	historical lexicology of the slavic languages reconstruction of the etymological nest word formation and semantics of proto-slavic vocabulary

Übergeordnetes Werk:	In: Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej - Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences, 2015, 56(2021), 0
Übergeordnetes Werk:	volume:56 ; year:2021 ; number:0

Links:	Link aufrufen Link aufrufen Link aufrufen Journal toc

DOI / URN:	10.11649/sfps.2424

Katalog-ID:	DOAJ076103005

Internformat


LEADER	01000caa a22002652 4500
001	DOAJ076103005
003	DE-627
005	20230503104610.0
007	cr uuu---uuuuu
008	230228s2021 xx \|\|\|\|\|o 00\| \|\|bel c
024	7		\|a 10.11649/sfps.2424 \|2 doi
035			\|a (DE-627)DOAJ076103005
035			\|a (DE-599)DOAJcc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9
040			\|a DE-627 \|b ger \|c DE-627 \|e rakwb
041			\|a bel \|a eng \|a pol \|a rus \|a ukr
050		0	\|a P1-1091
050		0	\|a PG1-9665
100	0		\|a Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva] \|e verfasserin \|4 aut
245	1	0	\|a Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика
264		1	\|c 2021
336			\|a Text \|b txt \|2 rdacontent
337			\|a Computermedien \|b c \|2 rdamedia
338			\|a Online-Ressource \|b cr \|2 rdacarrier
520			\|a The Etymological Nest ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: ber- // bor- // bьr- // bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon bherəmņ // bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; bьrati berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk () and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem bermę, and partly with berdja; (2) a new meaning ‘take’ (bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (bьrati), inherent in EN ber-, determined the synonymy of this root group with the EN em- (jęti, jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: ber- // bor- // bьr- // bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon bherəmņ // bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; bьrati berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką () i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem bermę i częściowo berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem em- (jęti, jьmati ‘brać’).
650		4	\|a historical lexicology of the slavic languages
650		4	\|a reconstruction of the etymological nest
650		4	\|a word formation and semantics of proto-slavic vocabulary
653		0	\|a Philology. Linguistics
653		0	\|a Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages
773	0	8	\|i In \|t Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej \|d Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences, 2015 \|g 56(2021), 0 \|w (DE-627)513216502 \|w (DE-600)2238203-3 \|x 23922435 \|7 nnns
773	1	8	\|g volume:56 \|g year:2021 \|g number:0
856	4	0	\|u https://doi.org/10.11649/sfps.2424 \|z kostenfrei
856	4	0	\|u https://doaj.org/article/cc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 \|z kostenfrei
856	4	0	\|u https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sfps/article/view/2424 \|z kostenfrei
856	4	2	\|u https://doaj.org/toc/2392-2435 \|y Journal toc \|z kostenfrei
912			\|a GBV_USEFLAG_A
912			\|a SYSFLAG_A
912			\|a GBV_DOAJ
912			\|a SSG-OLC-PHA
912			\|a GBV_ILN_20
912			\|a GBV_ILN_22
912			\|a GBV_ILN_24
912			\|a GBV_ILN_31
912			\|a GBV_ILN_39
912			\|a GBV_ILN_40
912			\|a GBV_ILN_60
912			\|a GBV_ILN_62
912			\|a GBV_ILN_63
912			\|a GBV_ILN_65
912			\|a GBV_ILN_69
912			\|a GBV_ILN_70
912			\|a GBV_ILN_73
912			\|a GBV_ILN_95
912			\|a GBV_ILN_110
912			\|a GBV_ILN_151
912			\|a GBV_ILN_161
912			\|a GBV_ILN_213
912			\|a GBV_ILN_230
912			\|a GBV_ILN_285
912			\|a GBV_ILN_293
912			\|a GBV_ILN_374
912			\|a GBV_ILN_602
912			\|a GBV_ILN_2014
912			\|a GBV_ILN_2093
912			\|a GBV_ILN_2863
912			\|a GBV_ILN_4012
912			\|a GBV_ILN_4037
912			\|a GBV_ILN_4112
912			\|a GBV_ILN_4125
912			\|a GBV_ILN_4126
912			\|a GBV_ILN_4249
912			\|a GBV_ILN_4305
912			\|a GBV_ILN_4306
912			\|a GBV_ILN_4322
912			\|a GBV_ILN_4323
912			\|a GBV_ILN_4324
912			\|a GBV_ILN_4325
912			\|a GBV_ILN_4326
912			\|a GBV_ILN_4367
912			\|a GBV_ILN_4700
951			\|a AR
952			\|d 56 \|j 2021 \|e 0

Indexfelder

author_variant	н n в v п p нnвvпp
matchkey_str	article:23922435:2021----::
hierarchy_sort_str	2021
callnumber-subject-code	P
publishDate	2021
allfields	10.11649/sfps.2424 doi (DE-627)DOAJ076103005 (DE-599)DOAJcc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 DE-627 ger DE-627 rakwb bel eng pol rus ukr P1-1091 PG1-9665 Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva] verfasserin aut Этимологическое гнездо ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика 2021 Text txt rdacontent Computermedien c rdamedia Online-Ressource cr rdacarrier The Etymological Nest ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: ber- // bor- // bьr- // bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon bherəmņ // bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; bьrati berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk () and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem bermę, and partly with berdja; (2) a new meaning ‘take’ (bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (bьrati), inherent in EN ber-, determined the synonymy of this root group with the EN em- (jęti, jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: ber- // bor- // bьr- // bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon bherəmņ // bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; bьrati berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką () i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem bermę i częściowo berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem em- (jęti, *jьmati ‘brać’). historical lexicology of the slavic languages reconstruction of the etymological nest word formation and semantics of proto-slavic vocabulary Philology. Linguistics Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages In Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences, 2015 56(2021), 0 (DE-627)513216502 (DE-600)2238203-3 23922435 nnns volume:56 year:2021 number:0 https://doi.org/10.11649/sfps.2424 kostenfrei https://doaj.org/article/cc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 kostenfrei https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sfps/article/view/2424 kostenfrei https://doaj.org/toc/2392-2435 Journal toc kostenfrei GBV_USEFLAG_A SYSFLAG_A GBV_DOAJ SSG-OLC-PHA GBV_ILN_20 GBV_ILN_22 GBV_ILN_24 GBV_ILN_31 GBV_ILN_39 GBV_ILN_40 GBV_ILN_60 GBV_ILN_62 GBV_ILN_63 GBV_ILN_65 GBV_ILN_69 GBV_ILN_70 GBV_ILN_73 GBV_ILN_95 GBV_ILN_110 GBV_ILN_151 GBV_ILN_161 GBV_ILN_213 GBV_ILN_230 GBV_ILN_285 GBV_ILN_293 GBV_ILN_374 GBV_ILN_602 GBV_ILN_2014 GBV_ILN_2093 GBV_ILN_2863 GBV_ILN_4012 GBV_ILN_4037 GBV_ILN_4112 GBV_ILN_4125 GBV_ILN_4126 GBV_ILN_4249 GBV_ILN_4305 GBV_ILN_4306 GBV_ILN_4322 GBV_ILN_4323 GBV_ILN_4324 GBV_ILN_4325 GBV_ILN_4326 GBV_ILN_4367 GBV_ILN_4700 AR 56 2021 0
spelling	10.11649/sfps.2424 doi (DE-627)DOAJ076103005 (DE-599)DOAJcc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 DE-627 ger DE-627 rakwb bel eng pol rus ukr P1-1091 PG1-9665 Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva] verfasserin aut Этимологическое гнездо ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика 2021 Text txt rdacontent Computermedien c rdamedia Online-Ressource cr rdacarrier The Etymological Nest ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: ber- // bor- // bьr- // bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon bherəmņ // bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; bьrati berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk () and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem bermę, and partly with berdja; (2) a new meaning ‘take’ (bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (bьrati), inherent in EN ber-, determined the synonymy of this root group with the EN em- (jęti, jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: ber- // bor- // bьr- // bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon bherəmņ // bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; bьrati berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką () i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem bermę i częściowo berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem em- (jęti, *jьmati ‘brać’). historical lexicology of the slavic languages reconstruction of the etymological nest word formation and semantics of proto-slavic vocabulary Philology. Linguistics Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages In Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences, 2015 56(2021), 0 (DE-627)513216502 (DE-600)2238203-3 23922435 nnns volume:56 year:2021 number:0 https://doi.org/10.11649/sfps.2424 kostenfrei https://doaj.org/article/cc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 kostenfrei https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sfps/article/view/2424 kostenfrei https://doaj.org/toc/2392-2435 Journal toc kostenfrei GBV_USEFLAG_A SYSFLAG_A GBV_DOAJ SSG-OLC-PHA GBV_ILN_20 GBV_ILN_22 GBV_ILN_24 GBV_ILN_31 GBV_ILN_39 GBV_ILN_40 GBV_ILN_60 GBV_ILN_62 GBV_ILN_63 GBV_ILN_65 GBV_ILN_69 GBV_ILN_70 GBV_ILN_73 GBV_ILN_95 GBV_ILN_110 GBV_ILN_151 GBV_ILN_161 GBV_ILN_213 GBV_ILN_230 GBV_ILN_285 GBV_ILN_293 GBV_ILN_374 GBV_ILN_602 GBV_ILN_2014 GBV_ILN_2093 GBV_ILN_2863 GBV_ILN_4012 GBV_ILN_4037 GBV_ILN_4112 GBV_ILN_4125 GBV_ILN_4126 GBV_ILN_4249 GBV_ILN_4305 GBV_ILN_4306 GBV_ILN_4322 GBV_ILN_4323 GBV_ILN_4324 GBV_ILN_4325 GBV_ILN_4326 GBV_ILN_4367 GBV_ILN_4700 AR 56 2021 0
allfields_unstemmed	10.11649/sfps.2424 doi (DE-627)DOAJ076103005 (DE-599)DOAJcc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 DE-627 ger DE-627 rakwb bel eng pol rus ukr P1-1091 PG1-9665 Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva] verfasserin aut Этимологическое гнездо ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика 2021 Text txt rdacontent Computermedien c rdamedia Online-Ressource cr rdacarrier The Etymological Nest ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: ber- // bor- // bьr- // bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon bherəmņ // bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; bьrati berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk () and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem bermę, and partly with berdja; (2) a new meaning ‘take’ (bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (bьrati), inherent in EN ber-, determined the synonymy of this root group with the EN em- (jęti, jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: ber- // bor- // bьr- // bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon bherəmņ // bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; bьrati berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką () i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem bermę i częściowo berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem em- (jęti, *jьmati ‘brać’). historical lexicology of the slavic languages reconstruction of the etymological nest word formation and semantics of proto-slavic vocabulary Philology. Linguistics Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages In Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences, 2015 56(2021), 0 (DE-627)513216502 (DE-600)2238203-3 23922435 nnns volume:56 year:2021 number:0 https://doi.org/10.11649/sfps.2424 kostenfrei https://doaj.org/article/cc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 kostenfrei https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sfps/article/view/2424 kostenfrei https://doaj.org/toc/2392-2435 Journal toc kostenfrei GBV_USEFLAG_A SYSFLAG_A GBV_DOAJ SSG-OLC-PHA GBV_ILN_20 GBV_ILN_22 GBV_ILN_24 GBV_ILN_31 GBV_ILN_39 GBV_ILN_40 GBV_ILN_60 GBV_ILN_62 GBV_ILN_63 GBV_ILN_65 GBV_ILN_69 GBV_ILN_70 GBV_ILN_73 GBV_ILN_95 GBV_ILN_110 GBV_ILN_151 GBV_ILN_161 GBV_ILN_213 GBV_ILN_230 GBV_ILN_285 GBV_ILN_293 GBV_ILN_374 GBV_ILN_602 GBV_ILN_2014 GBV_ILN_2093 GBV_ILN_2863 GBV_ILN_4012 GBV_ILN_4037 GBV_ILN_4112 GBV_ILN_4125 GBV_ILN_4126 GBV_ILN_4249 GBV_ILN_4305 GBV_ILN_4306 GBV_ILN_4322 GBV_ILN_4323 GBV_ILN_4324 GBV_ILN_4325 GBV_ILN_4326 GBV_ILN_4367 GBV_ILN_4700 AR 56 2021 0
allfieldsGer	10.11649/sfps.2424 doi (DE-627)DOAJ076103005 (DE-599)DOAJcc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 DE-627 ger DE-627 rakwb bel eng pol rus ukr P1-1091 PG1-9665 Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva] verfasserin aut Этимологическое гнездо ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика 2021 Text txt rdacontent Computermedien c rdamedia Online-Ressource cr rdacarrier The Etymological Nest ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: ber- // bor- // bьr- // bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon bherəmņ // bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; bьrati berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk () and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem bermę, and partly with berdja; (2) a new meaning ‘take’ (bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (bьrati), inherent in EN ber-, determined the synonymy of this root group with the EN em- (jęti, jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: ber- // bor- // bьr- // bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon bherəmņ // bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; bьrati berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką () i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem bermę i częściowo berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem em- (jęti, *jьmati ‘brać’). historical lexicology of the slavic languages reconstruction of the etymological nest word formation and semantics of proto-slavic vocabulary Philology. Linguistics Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages In Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences, 2015 56(2021), 0 (DE-627)513216502 (DE-600)2238203-3 23922435 nnns volume:56 year:2021 number:0 https://doi.org/10.11649/sfps.2424 kostenfrei https://doaj.org/article/cc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 kostenfrei https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sfps/article/view/2424 kostenfrei https://doaj.org/toc/2392-2435 Journal toc kostenfrei GBV_USEFLAG_A SYSFLAG_A GBV_DOAJ SSG-OLC-PHA GBV_ILN_20 GBV_ILN_22 GBV_ILN_24 GBV_ILN_31 GBV_ILN_39 GBV_ILN_40 GBV_ILN_60 GBV_ILN_62 GBV_ILN_63 GBV_ILN_65 GBV_ILN_69 GBV_ILN_70 GBV_ILN_73 GBV_ILN_95 GBV_ILN_110 GBV_ILN_151 GBV_ILN_161 GBV_ILN_213 GBV_ILN_230 GBV_ILN_285 GBV_ILN_293 GBV_ILN_374 GBV_ILN_602 GBV_ILN_2014 GBV_ILN_2093 GBV_ILN_2863 GBV_ILN_4012 GBV_ILN_4037 GBV_ILN_4112 GBV_ILN_4125 GBV_ILN_4126 GBV_ILN_4249 GBV_ILN_4305 GBV_ILN_4306 GBV_ILN_4322 GBV_ILN_4323 GBV_ILN_4324 GBV_ILN_4325 GBV_ILN_4326 GBV_ILN_4367 GBV_ILN_4700 AR 56 2021 0
allfieldsSound	10.11649/sfps.2424 doi (DE-627)DOAJ076103005 (DE-599)DOAJcc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 DE-627 ger DE-627 rakwb bel eng pol rus ukr P1-1091 PG1-9665 Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva] verfasserin aut Этимологическое гнездо ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика 2021 Text txt rdacontent Computermedien c rdamedia Online-Ressource cr rdacarrier The Etymological Nest ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: ber- // bor- // bьr- // bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon bherəmņ // bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; bьrati berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk () and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem bermę, and partly with berdja; (2) a new meaning ‘take’ (bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (bьrati), inherent in EN ber-, determined the synonymy of this root group with the EN em- (jęti, jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: ber- // bor- // bьr- // bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon bherəmņ // bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; bьrati berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką () i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem bermę i częściowo berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem em- (jęti, *jьmati ‘brać’). historical lexicology of the slavic languages reconstruction of the etymological nest word formation and semantics of proto-slavic vocabulary Philology. Linguistics Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages In Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences, 2015 56(2021), 0 (DE-627)513216502 (DE-600)2238203-3 23922435 nnns volume:56 year:2021 number:0 https://doi.org/10.11649/sfps.2424 kostenfrei https://doaj.org/article/cc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 kostenfrei https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sfps/article/view/2424 kostenfrei https://doaj.org/toc/2392-2435 Journal toc kostenfrei GBV_USEFLAG_A SYSFLAG_A GBV_DOAJ SSG-OLC-PHA GBV_ILN_20 GBV_ILN_22 GBV_ILN_24 GBV_ILN_31 GBV_ILN_39 GBV_ILN_40 GBV_ILN_60 GBV_ILN_62 GBV_ILN_63 GBV_ILN_65 GBV_ILN_69 GBV_ILN_70 GBV_ILN_73 GBV_ILN_95 GBV_ILN_110 GBV_ILN_151 GBV_ILN_161 GBV_ILN_213 GBV_ILN_230 GBV_ILN_285 GBV_ILN_293 GBV_ILN_374 GBV_ILN_602 GBV_ILN_2014 GBV_ILN_2093 GBV_ILN_2863 GBV_ILN_4012 GBV_ILN_4037 GBV_ILN_4112 GBV_ILN_4125 GBV_ILN_4126 GBV_ILN_4249 GBV_ILN_4305 GBV_ILN_4306 GBV_ILN_4322 GBV_ILN_4323 GBV_ILN_4324 GBV_ILN_4325 GBV_ILN_4326 GBV_ILN_4367 GBV_ILN_4700 AR 56 2021 0
language	Belarusian English Polish Russian Ukrainian
source	In Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 56(2021), 0 volume:56 year:2021 number:0
sourceStr	In Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej 56(2021), 0 volume:56 year:2021 number:0
format_phy_str_mv	Article
institution	findex.gbv.de
topic_facet	historical lexicology of the slavic languages reconstruction of the etymological nest word formation and semantics of proto-slavic vocabulary Philology. Linguistics Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages
isfreeaccess_bool	true
container_title	Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
authorswithroles_txt_mv	Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva] @@aut@@
publishDateDaySort_date	2021-01-01T00:00:00Z
hierarchy_top_id	513216502
id	DOAJ076103005
language_de	belorussisch englisch polnisch russisch ukrainisch
fullrecord	<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01000caa a22002652 4500</leader><controlfield tag="001">DOAJ076103005</controlfield><controlfield tag="003">DE-627</controlfield><controlfield tag="005">20230503104610.0</controlfield><controlfield tag="007">cr uuu---uuuuu</controlfield><controlfield tag="008">230228s2021 xx \|\|\|\|\|o 00\| \|\|bel c</controlfield><datafield tag="024" ind1="7" ind2=" "><subfield code="a">10.11649/sfps.2424</subfield><subfield code="2">doi</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-627)DOAJ076103005</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)DOAJcc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-627</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="c">DE-627</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">bel</subfield><subfield code="a">eng</subfield><subfield code="a">pol</subfield><subfield code="a">rus</subfield><subfield code="a">ukr</subfield></datafield><datafield tag="050" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">P1-1091</subfield></datafield><datafield tag="050" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">PG1-9665</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva]</subfield><subfield code="e">verfasserin</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Этимологическое гнездо ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="c">2021</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Text</subfield><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Computermedien</subfield><subfield code="b">c</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Online-Ressource</subfield><subfield code="b">cr</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="520" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">The Etymological Nest ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: ber- // bor- // bьr- // bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon bherəmņ // bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; bьrati berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk () and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem bermę, and partly with berdja; (2) a new meaning ‘take’ (bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (bьrati), inherent in EN ber-, determined the synonymy of this root group with the EN em- (jęti, jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: ber- // bor- // bьr- // bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon bherəmņ // bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; bьrati berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką () i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem bermę i częściowo berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem em- (jęti, *jьmati ‘brać’).</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">historical lexicology of the slavic languages</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">reconstruction of the etymological nest</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">word formation and semantics of proto-slavic vocabulary</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Philology. Linguistics</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages</subfield></datafield><datafield tag="773" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">In</subfield><subfield code="t">Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej</subfield><subfield code="d">Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences, 2015</subfield><subfield code="g">56(2021), 0</subfield><subfield code="w">(DE-627)513216502</subfield><subfield code="w">(DE-600)2238203-3</subfield><subfield code="x">23922435</subfield><subfield code="7">nnns</subfield></datafield><datafield tag="773" ind1="1" ind2="8"><subfield code="g">volume:56</subfield><subfield code="g">year:2021</subfield><subfield code="g">number:0</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="0"><subfield code="u">https://doi.org/10.11649/sfps.2424</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="0"><subfield code="u">https://doaj.org/article/cc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="0"><subfield code="u">https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sfps/article/view/2424</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="u">https://doaj.org/toc/2392-2435</subfield><subfield code="y">Journal toc</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_USEFLAG_A</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">SYSFLAG_A</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_DOAJ</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">SSG-OLC-PHA</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_20</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_22</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_24</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_31</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_39</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_40</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_60</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_62</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_63</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_65</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_69</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_70</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_73</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_95</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_110</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_151</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_161</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_213</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_230</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_285</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_293</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_374</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_602</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_2014</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_2093</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_2863</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4012</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4037</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4112</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4125</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4126</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4249</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4305</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4306</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4322</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4323</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4324</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4325</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4326</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4367</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4700</subfield></datafield><datafield tag="951" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">AR</subfield></datafield><datafield tag="952" ind1=" " ind2=" "><subfield code="d">56</subfield><subfield code="j">2021</subfield><subfield code="e">0</subfield></datafield></record></collection>
callnumber-first	P - Language and Literature
author	Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva]
spellingShingle	Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva] misc P1-1091 misc PG1-9665 misc historical lexicology of the slavic languages misc reconstruction of the etymological nest misc word formation and semantics of proto-slavic vocabulary misc Philology. Linguistics misc Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика
authorStr	Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva]
ppnlink_with_tag_str_mv	@@773@@(DE-627)513216502
format	electronic Article
delete_txt_mv	keep
author_role	aut
collection	DOAJ
remote_str	true
callnumber-label	P1-1091
illustrated	Not Illustrated
issn	23922435
topic_title	P1-1091 PG1-9665 Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика historical lexicology of the slavic languages reconstruction of the etymological nest word formation and semantics of proto-slavic vocabulary
topic	misc P1-1091 misc PG1-9665 misc historical lexicology of the slavic languages misc reconstruction of the etymological nest misc word formation and semantics of proto-slavic vocabulary misc Philology. Linguistics misc Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages
topic_unstemmed	misc P1-1091 misc PG1-9665 misc historical lexicology of the slavic languages misc reconstruction of the etymological nest misc word formation and semantics of proto-slavic vocabulary misc Philology. Linguistics misc Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages
topic_browse	misc P1-1091 misc PG1-9665 misc historical lexicology of the slavic languages misc reconstruction of the etymological nest misc word formation and semantics of proto-slavic vocabulary misc Philology. Linguistics misc Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages
format_facet	Elektronische Aufsätze Aufsätze Elektronische Ressource
format_main_str_mv	Text Zeitschrift/Artikel
carriertype_str_mv	cr
hierarchy_parent_title	Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
hierarchy_parent_id	513216502
hierarchy_top_title	Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
isfreeaccess_txt	true
familylinks_str_mv	(DE-627)513216502 (DE-600)2238203-3
title	Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика
ctrlnum	(DE-627)DOAJ076103005 (DE-599)DOAJcc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9
title_full	Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика
author_sort	Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva]
journal	Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
journalStr	Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej
callnumber-first-code	P
lang_code	bel eng pol rus ukr
isOA_bool	true
recordtype	marc
publishDateSort	2021
contenttype_str_mv	txt
author_browse	Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva]
container_volume	56
class	P1-1091 PG1-9665
format_se	Elektronische Aufsätze
author-letter	Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva]
doi_str_mv	10.11649/sfps.2424
title_sort	этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: реконструкция, словообразование, семантика
callnumber	P1-1091
title_auth	Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика
abstract	The Etymological Nest ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: ber- // bor- // bьr- // bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon bherəmņ // bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; bьrati berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk () and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem bermę, and partly with berdja; (2) a new meaning ‘take’ (bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (bьrati), inherent in EN ber-, determined the synonymy of this root group with the EN em- (jęti, jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: ber- // bor- // bьr- // bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon bherəmņ // bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; bьrati berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką () i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem bermę i częściowo berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem em- (jęti, jьmati ‘brać’).
abstractGer	The Etymological Nest ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: ber- // bor- // bьr- // bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon bherəmņ // bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; bьrati berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk () and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem bermę, and partly with berdja; (2) a new meaning ‘take’ (bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (bьrati), inherent in EN ber-, determined the synonymy of this root group with the EN em- (jęti, jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: ber- // bor- // bьr- // bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon bherəmņ // bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; bьrati berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką () i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem bermę i częściowo berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem em- (jęti, jьmati ‘brać’).
abstract_unstemmed	The Etymological Nest ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: ber- // bor- // bьr- // bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon bherəmņ // bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; bьrati berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk () and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem bermę, and partly with berdja; (2) a new meaning ‘take’ (bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (bьrati), inherent in EN ber-, determined the synonymy of this root group with the EN em- (jęti, jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: ber- // bor- // bьr- // bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon bherəmņ // bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; bьrati berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką () i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem bermę i częściowo berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem em- (jęti, jьmati ‘brać’).
collection_details	GBV_USEFLAG_A SYSFLAG_A GBV_DOAJ SSG-OLC-PHA GBV_ILN_20 GBV_ILN_22 GBV_ILN_24 GBV_ILN_31 GBV_ILN_39 GBV_ILN_40 GBV_ILN_60 GBV_ILN_62 GBV_ILN_63 GBV_ILN_65 GBV_ILN_69 GBV_ILN_70 GBV_ILN_73 GBV_ILN_95 GBV_ILN_110 GBV_ILN_151 GBV_ILN_161 GBV_ILN_213 GBV_ILN_230 GBV_ILN_285 GBV_ILN_293 GBV_ILN_374 GBV_ILN_602 GBV_ILN_2014 GBV_ILN_2093 GBV_ILN_2863 GBV_ILN_4012 GBV_ILN_4037 GBV_ILN_4112 GBV_ILN_4125 GBV_ILN_4126 GBV_ILN_4249 GBV_ILN_4305 GBV_ILN_4306 GBV_ILN_4322 GBV_ILN_4323 GBV_ILN_4324 GBV_ILN_4325 GBV_ILN_4326 GBV_ILN_4367 GBV_ILN_4700
container_issue	0
title_short	Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика
url	https://doi.org/10.11649/sfps.2424 https://doaj.org/article/cc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9 https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sfps/article/view/2424 https://doaj.org/toc/2392-2435
remote_bool	true
ppnlink	513216502
callnumber-subject	P - Philology and Linguistics
mediatype_str_mv	c
isOA_txt	true
hochschulschrift_bool	false
doi_str	10.11649/sfps.2424
callnumber-a	P1-1091
up_date	2024-07-03T18:36:48.300Z
_version_	1803584073422077952
fullrecord_marcxml	<?xml version="1.0" encoding="UTF-8"?><collection xmlns="http://www.loc.gov/MARC21/slim"><record><leader>01000caa a22002652 4500</leader><controlfield tag="001">DOAJ076103005</controlfield><controlfield tag="003">DE-627</controlfield><controlfield tag="005">20230503104610.0</controlfield><controlfield tag="007">cr uuu---uuuuu</controlfield><controlfield tag="008">230228s2021 xx \|\|\|\|\|o 00\| \|\|bel c</controlfield><datafield tag="024" ind1="7" ind2=" "><subfield code="a">10.11649/sfps.2424</subfield><subfield code="2">doi</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-627)DOAJ076103005</subfield></datafield><datafield tag="035" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">(DE-599)DOAJcc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9</subfield></datafield><datafield tag="040" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">DE-627</subfield><subfield code="b">ger</subfield><subfield code="c">DE-627</subfield><subfield code="e">rakwb</subfield></datafield><datafield tag="041" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">bel</subfield><subfield code="a">eng</subfield><subfield code="a">pol</subfield><subfield code="a">rus</subfield><subfield code="a">ukr</subfield></datafield><datafield tag="050" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">P1-1091</subfield></datafield><datafield tag="050" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">PG1-9665</subfield></datafield><datafield tag="100" ind1="0" ind2=" "><subfield code="a">Наталия [Nataliia] Вячеславовна [Viacheslavovna] Пятаева [Piataeva]</subfield><subfield code="e">verfasserin</subfield><subfield code="4">aut</subfield></datafield><datafield tag="245" ind1="1" ind2="0"><subfield code="a">Этимологическое гнездо ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика</subfield></datafield><datafield tag="264" ind1=" " ind2="1"><subfield code="c">2021</subfield></datafield><datafield tag="336" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Text</subfield><subfield code="b">txt</subfield><subfield code="2">rdacontent</subfield></datafield><datafield tag="337" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Computermedien</subfield><subfield code="b">c</subfield><subfield code="2">rdamedia</subfield></datafield><datafield tag="338" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">Online-Ressource</subfield><subfield code="b">cr</subfield><subfield code="2">rdacarrier</subfield></datafield><datafield tag="520" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">The Etymological Nest ber- in the Proto-Slavic Language: Reconstruction, Word-Formation, Semantics The article presents a multidimensional (phonetic, etymological, derivational, morphological and semantic) description of the etymological nest (EN) ber- ‘take’, reconstructed for the Proto-Slavic period in the history of the Russian and other Slavic languages. The root ber-, around which the EN was formed, belongs to ancient Slavic roots and has Indo-European origin, which led to the natural phonetic variants reflecting the Proto-Slavic and Indo-European alternations: ber- // bor- // bьr- // bir-. At the Proto-Slavic level, 137 units with the root ber- are reconstructed, organized in the EN in accordance with the relations of word-formation productivity and semantic motivation of lexemes as part of word-formation pairs, chains and paradigms: (1) the nucleus of the nest is the etymon bherəmņ // bherəmen ‘carry, burden’, reconstructed for the Proto-Indo-European language, which served as the basis for three Proto-Slavic innovations bermę ‘burden; armful, bundle; fetus; berdja ‘pregnant; foal (about animals)’; bьrati berǫ ‘take, take away, grab, pluck; receive, borrow, accept; enter into a marriage union’; (2) in accordance with a general practice adopted in etymological dictionaries, reconstructed lexemes are marked with an asterisk () and are represented in the Roman alphabet for the Proto-Indo-European and Proto- Slavic preliterate periods, and in Cyrillic for the period between the eleventh and the seventeenth centuries; (3) at the first stage of derivation, derivatives are arranged in the following order: verbs, verbal names, participles, prefixed verbs, composites; within these groups, words are arranged alphabetically; (4) the phonetic variants of a lexeme are separated with a double slash (//); (5) meanings are given in single quotation marks. The reconstruction of the EN ber- and the semantic development of its main lexemes are given in two diagrams at the end of the article. A review of the material indicates that (1) the old Indo-European meaning ‘carry, load’ moved to the periphery of the EN ber-, continuing to exist exclusively in the formations associated with the stem bermę, and partly with berdja; (2) a new meaning ‘take’ (bьrati) became the most relevant for the semantic development of the EN ber- in Late Slavic; its connection with the original ‘carry’ is seen in the fact that they correlate with adjacent sequential actions aimed at the attached object: ‘take’ what? – ‘object to be attached’ → ‘carry’ what? – ‘attached object’; (3) the new Proto-Slavic meaning ‘take’ (bьrati), inherent in EN ber-, determined the synonymy of this root group with the EN em- (jęti, jьmati ‘take’). Gniazdo etymologiczne ber- w języku prasłowiańskim. Rekonstrukcja, słowotwórstwo, semantyka W artykule przedstawiono wielowymiarowy opis gniazda etymologicznego ber- ‘brać’ (w aspekcie fonetycznym, etymologicznym, derywacyjnym, morfologicznym i semantycznym), zrekonstruowanego dla okresu prasłowiańskiego w historii języka rosyjskiego i innych języków słowiańskich. Rdzeń ber-, wokół którego powstało gniazdo etymologiczne, należy do pierwotnych rdzeni słowiańskich i ma pochodzenie indoeuropejskie, co oznaczało rozwój naturalnych wariantów fonetycznych, odzwierciedlających oboczności prasłowiańskie i indoeuropejskie: ber- // bor- // bьr- // bir-. Na poziomie prasłowiańskim zrekonstruowano 137 jednostek z rdzeniem ber-, które zorganizowano w ramach gniazda zgodnie z relacjami produktywności słowotwórczej i motywacji semantycznej leksemów w ramach par, łańcuchów i paradygmatów słowotwórczych: 1) jądrem gniazda jest zrekonstruowany dla języka praindoeuropejskiego etymon bherəmņ // bherəmen ‘nieść, brzemię’, który posłużył za podstawę dla trzech prasłowiańskich innowacji bermę ‘brzemię; naręcze, tobołek; płód’; berdja ‘brzemienna (o zwierzętach); źrebię’; bьrati berǫ ‘brać, zabrać, chwycić, wyrwać; otrzymać, pożyczyć, przyjąć; zawrzeć małżeństwo’; 2) zgodnie z powszechną praktyką przyjętą w słownikach etymologicznych zrekonstruowane leksemy są oznaczone gwiazdką () i zapisane w alfabecie łacińskim dla praindoeuropejskich i prasłowiańskich okresów przedpiśmiennych oraz cyrylicą dla okresu od XI do XVII wieku; 3) na pierwszym etapie derywacji derywaty są ułożone w następującej kolejności: czasowniki, rzeczowniki odczasownikowe, imiesłowy, czasowniki przedrostkowe, złożenia; w tych grupach słowa są ułożone alfabetycznie; 4) warianty fonetyczne leksemu są oddzielone podwójnym ukośnikiem (//); 5) znaczenia podano w pojedynczych cudzysłowach. Rekonstrukcję gniazda etymologicznego ber- i rozwój semantyczny jego głównych leksemów przedstawiono na dwóch wykresach na końcu artykułu. Przegląd materiału wskazuje, że 1) dawne indoeuropejskie znaczenie ‘nieść, brzemię’ przeszło na obrzeża gniazda etymologicznego ber- i utrzymało się nadal wyłącznie w formacjach związanych z rdzeniem bermę i częściowo berdja; 2) nowe znaczenie: ‘brać’ (bьrati) stało się najbardziej istotne dla semantycznego rozwoju gniazda ber- w okresie późnosłowiańskim; związek tego znaczenia z pierwotnym ‘nieść’ przejawia się w fakcie korelacji pomiędzy nimi w sekwencji działań na umocowany obiekt: ‘brać’ co? – ‘obiekt do umocowania’ → ‘nieść’ co? – ‘umocowany obiekt’; 3) nowe prasłowiańskie znaczenie ‘brać’ (bьrati), nieodłącznie związane z gniazdem ber-, określiło synonimię tej grupy rdzeniowej z gniazdem em- (jęti, *jьmati ‘brać’).</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">historical lexicology of the slavic languages</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">reconstruction of the etymological nest</subfield></datafield><datafield tag="650" ind1=" " ind2="4"><subfield code="a">word formation and semantics of proto-slavic vocabulary</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Philology. Linguistics</subfield></datafield><datafield tag="653" ind1=" " ind2="0"><subfield code="a">Slavic languages. Baltic languages. Albanian languages</subfield></datafield><datafield tag="773" ind1="0" ind2="8"><subfield code="i">In</subfield><subfield code="t">Studia z Filologii Polskiej i Słowiańskiej</subfield><subfield code="d">Institute of Slavic Studies, Polish Academy of Sciences, 2015</subfield><subfield code="g">56(2021), 0</subfield><subfield code="w">(DE-627)513216502</subfield><subfield code="w">(DE-600)2238203-3</subfield><subfield code="x">23922435</subfield><subfield code="7">nnns</subfield></datafield><datafield tag="773" ind1="1" ind2="8"><subfield code="g">volume:56</subfield><subfield code="g">year:2021</subfield><subfield code="g">number:0</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="0"><subfield code="u">https://doi.org/10.11649/sfps.2424</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="0"><subfield code="u">https://doaj.org/article/cc2b36edfa38474b8778b8c4483380a9</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="0"><subfield code="u">https://ispan.waw.pl/journals/index.php/sfps/article/view/2424</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield></datafield><datafield tag="856" ind1="4" ind2="2"><subfield code="u">https://doaj.org/toc/2392-2435</subfield><subfield code="y">Journal toc</subfield><subfield code="z">kostenfrei</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_USEFLAG_A</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">SYSFLAG_A</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_DOAJ</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">SSG-OLC-PHA</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_20</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_22</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_24</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_31</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_39</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_40</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_60</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_62</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_63</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_65</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_69</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_70</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_73</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_95</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_110</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_151</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_161</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_213</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_230</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_285</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_293</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_374</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_602</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_2014</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_2093</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_2863</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4012</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4037</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4112</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4125</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4126</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4249</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4305</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4306</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4322</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4323</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4324</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4325</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4326</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4367</subfield></datafield><datafield tag="912" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">GBV_ILN_4700</subfield></datafield><datafield tag="951" ind1=" " ind2=" "><subfield code="a">AR</subfield></datafield><datafield tag="952" ind1=" " ind2=" "><subfield code="d">56</subfield><subfield code="j">2021</subfield><subfield code="e">0</subfield></datafield></record></collection>
score	7.3983116

Nicht das Richtige dabei?

Schreiben Sie uns!

Этимологическое гнездо *ber- в праславянском языке: Реконструкция, словообразование, семантика

Nicht das Richtige dabei?

Zugang & Verfügbarkeit

Vorhandene Bände

Nicht das Richtige dabei?